मनरेगा योजनेचा उद्देश आणि लाभ
मनरेगा योजनेची वैशिष्ट्ये: Well Subsidy Scheme
- ग्रामीण भागात रोजगाराची उपलब्धता वाढवणे.
- शेतकऱ्यांना सिंचनासाठी मदत करणे.
- जलसंधारण आणि भूजल पातळी वाढवण्यासाठी विहिरीचे बांधकाम प्रोत्साहन देणे.
विहीर बांधकामासाठी अनुदानाचे महत्त्व:
- अनुदान रक्कम: पाच लाख रुपये
- उद्दिष्ट: राज्यभर ३.८७ लाख विहिरींचे बांधकाम.
- लाभार्थी वर्ग: शेतकरी आणि विशेषतः वर्ग दोनच्या जमिनीचे मालक.
वर्ग दोनची जमीन म्हणजे काय? Well Subsidy Scheme
वर्ग दोनच्या जमिनींची व्याख्या:
- सरकारकडून बक्षीस म्हणून मिळालेली जमीन:
- महाराजा किंवा सरकारकडून विशेष कामगिरीसाठी देण्यात आलेल्या जमिनी.
- भोगवटादार वर्ग-२:
- या जमिनींना “नियंत्रित सत्ताप्रकार” म्हणूनही ओळखले जाते.
- हस्तांतरासाठी परवानगी आवश्यक:
- कुळकायदा, आदिवासी जमिनी, महार वतन जमिनी इत्यादी यामध्ये समाविष्ट.
न्यायालयाचा हस्तक्षेप आणि शेतकऱ्यांना लाभ
राज्य शासनाने पूर्वी वर्ग दोनच्या जमिनींवर जाचक अटी लादल्या होत्या, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना मनरेगा योजनेंतर्गत अनुदान मिळत नव्हते. याबाबत न्यायालयात याचिका दाखल करण्यात आली. याचिकेनंतर सरकारने सकारात्मक भूमिका घेत अटी शिथिल केल्या, ज्यामुळे हजारो शेतकऱ्यांचा मार्ग मोकळा झाला.
शेतकऱ्यांना विहिरीसाठी अनुदान कसे मिळवायचे?
अर्ज प्रक्रिया:
- आवश्यक कागदपत्रे:
- जमीनधारकाचा पुरावा
- भूजल सर्वेक्षण अहवाल
- मनरेगा अर्ज फॉर्म
- अर्ज कुठे करायचा?
अर्ज मंजुरी प्रक्रिया:
- अर्जाचे मूल्यांकन भूजल विकास यंत्रणेद्वारे केले जाईल.
- मंजूर अर्जधारकांना थेट त्यांच्या खात्यात अनुदान दिले जाईल.
FAQ: शेतकऱ्यांसाठी महत्वपूर्ण प्रश्न आणि उत्तरे
प्रश्न | उत्तर |
---|---|
1. मनरेगा योजनेअंतर्गत किती अनुदान दिले जाते? | विहीर बांधण्यासाठी पाच लाख रुपये अनुदान दिले जाते. |
2. वर्ग दोनची जमीन कोणत्या प्रकारची असते? | महाराजा किंवा सरकारकडून बक्षीस म्हणून मिळालेली जमीन, ज्यासाठी हस्तांतरासाठी परवानगी आवश्यक असते. |
3. अर्ज कसा करायचा? | स्थानिक ग्रामपंचायत किंवा जिल्हा प्रशासन कार्यालयात अर्ज करावा. |
4. योजनेचा उद्देश काय आहे? | ग्रामीण भागातील रोजगार उपलब्धता आणि सिंचनासाठी शेतकऱ्यांना मदत करणे. |
5. योजनेचा लाभ कोण घेऊ शकतो? | कोणत्याही शेतकऱ्याला, विशेषतः वर्ग दोनच्या जमिनींच्या मालकांना. |
6. योजनेसाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत? | जमीनधारकाचा पुरावा, भूजल सर्वेक्षण अहवाल, आणि मनरेगा अर्ज फॉर्म. |
7. अनुदान कधीपर्यंत मिळते? | मंजुरीनंतर लाभार्थ्याच्या खात्यात थेट रक्कम हस्तांतरित केली जाते. |
8. मनरेगा योजनेच्या कंत्राटदारासाठी विशेष अटी आहेत का? | नाही, कंत्राटदाराऐवजी शेतकरी थेट लाभार्थी असतो. |
9. विहिरीसाठी आणखी कोणती मदत मिळू शकते? | मनरेगाच्या अंतर्गत श्रमिक उपलब्धता आणि विहिरीचे साहित्यही पुरवले जाऊ शकते. |
10. ही योजना संपूर्ण भारतभर लागू आहे का? | होय, पण अटी व शर्ती प्रत्येक राज्यात वेगळ्या असू शकतात. |
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची योजना आहे. यामुळे केवळ सिंचनाच्या सुविधा मिळणार नाहीत तर शेतकऱ्यांचे उत्पन्नही वाढण्यास मदत होईल. Well Subsidy Scheme वर्ग दोनच्या जमिनींच्या शेतकऱ्यांसाठी अटी हटवल्यामुळे आता अधिकाधिक शेतकरी या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.